Komunikacja alternatywna i wspomagająca tworzy
dzieciom z niepełnosprawnością
szansę zaistnienia w świecie ludzi mówiących
i pozwala im wpływać na otaczającą rzeczywistość

       W komunikowaniu się z dziećmi z niepełnosprawnością główną rolę odgrywają przekazy niewerbalne. Dzieci niepełnosprawne intelektualnie wyrażają swoje potrzeby  poprzez mowę ciała oraz dźwięki mowy i pojedyncze słowa. Ich „słownik” często nietrafnie interpretowany przez bliskich nie pozwala także na nawiązywanie pozytywnych relacji z osobami spoza rodziny. Dlatego też, w naszym przedszkolu pracujemy w oparciu o alternatywne i wspomagające mowę metody komunikacji, często w skrócie nazywane AAC. Wykorzystujemy znaki graficzne tj.: rysunki Petit, piktogramy PIC – Pictogram Ideogram Communication,  symbolePCS – Picture CommunicationSymbolsoraz system ARASAAC. Zawierają one kolorowe lub czarno – białe obrazki lub schematy symbolizujące przedmioty, osoby, czynności, uczucia oraz miejsca.

Każdego ranka dzieci wraz z nauczycielem układają na tablicy szereg symboli jako znak kolejnych zajęć czyli plan dnia. Pozwala on na odnalezienie się dzieciom w czasie
i odczuwanie jego upływu, daje też poczucie bezpieczeństwa płynące z powtarzalności
i niezmienności niektórych zajęć w trakcie dnia.

Innym rytuałem jest sprawdzenie obecności przy użyciu urządzenia do komunikacji – BigMack’a oraz przy pomocy zdjęć. Codziennie też dzieci uzupełniają tablicę pogody znakami np.: „słońca”, „chmury”, „wiatru” czy „śniegu”.

Nasze maluchy doskonalą umiejętność orientacji w otoczeniu dzięki umieszczonym na przedmiotach i drzwiach pomieszczeń symbolom. W ten sposób oznakowane są zabawki i przedmioty znajdujące się w salach przedszkolnych oraz sala SI, Sala Doświadczania Świata, łazienki itd.

W trakcie zajęć dzieci uczą się korzystać z pomocy komunikacyjnych tj.: tablica wyboru, E-tran, kamizelka, książeczka osobista oraz urządzenia elektroniczne:  Go Talk i Base Trainer. Zawierają one najistotniejsze informacje np.: symbole  – „tak”, „nie”, „pić”, „ smutny”, „ wesoły”, „toaleta”  i inne.  Częstym narzędziem pracy jest również  tablet, komputer  oraz specjalistyczne programy edukacyjne. Zastosowanie urządzeń wysokiej i niskiej technologii pozwala „tęczowym” przedszkolakom na wzbogacenie wiedzy o otaczającym świecie, dokonanie  wyboru, doznanie sprawczości, a co najważniejsze, umożliwia wyrażenie ich woli.

Należy wspomnieć także o często stosowanej w naszym przedszkolu technice komunikacji alternatywnej i wspomagającej – aktywnym obcowaniu z  bajką. Zazwyczaj dzieci specjalnej troski biernie słuchają tekstu. Nasi nauczyciele proponują dzieciom aktywnie włączać się w wiersz lub bajkę przez użycie urządzeń do porozumiewania się czy poprzez zastosowanie symboli trójwymiarowych, graficznych czy też poprzez podklejenie grubym kartonikiem stron, w celu ułatwienia ich przewracania.

Wszystkie podejmowane przez nauczycieli działania ułatwiają dzieciom niemówiącym wskazywanie przedmiotów, stanów rzeczy dla nich ważnych, a przede wszystkim komunikowanie się z innymi w nowy i bardziej zrozumiały dla wszystkich sposób.